SPOED 0544 - 481 366
17 november 2022 | gezelschapsdieren

Wie kent niet het welbekende boekje van Dick Bruna? Ik heb het menigmaal cadeau gedaan bij geboorte van een kleine veehouder of veehoudster in spe. Maar wanneer zegt de koe ‘boe’ en is de ene ‘boe’ wel de andere? En wat betekent het als de koe geen ‘boe’ zegt? 

Ik ben als dierenarts altijd een fan geweest van Koesignalen. Deze signalen zeggen namelijk zoveel meer over de situatie in de stal dan alleen de cijfers of de probleembeschrijving vanuit de veehouder. Inmiddels zijn Koesignalen geen volledig onbekenden meer op de werkvloer en worden steeds meer toegepast. Maar hoe zit het met ‘Koeientaal’? Koeientaal is ook een belangrijk koesignaal maar is minder bekend.  

Deze week luisterde ik in de auto naar een podcast waarin onderzoekster Leonie Cornips vertelde over haar onderzoek naar koeientaal. Koeien zijn heel sociale dieren en een koeientaal bestaat wel degelijk tussen koeien en in interactie met hun omgeving. Sinds 2018 heeft Leonie inmiddels 12 verschillende ‘boe’ geluiden kunnen aanwijzen en deze kunnen koppelen aan bepaald gedrag en situaties. Uiteraard blijft het belangrijk het geluid in context te plaatsen met de andere koesignalen zoals houding van het lichaam, kop, oorspel en dracht van de staart. Maar koeientaal kan extra informatie opleveren. 

Zo kan er onderscheid worden gemaakt tussen positieve en negatieve geluiden. Positieve geluiden zijn veelal laag, vlak en stijgen niet snel in hoogte. Een echte ‘boeoe’ die laag begint, snel omhoog gaat in frequentie en hoog blijft is een gerichte roep aan de veehouder. De koe heeft iets nodig; ze heeft honger, wil gemolken worden of er is iets anders mis. Kom maar eens om 19:00 in een stal waar normaal om 18:00 gemolken wordt, dan hoor je menig ‘boeoe’ geroep want koeien houden nu eenmaal van regelmaat. Ook zijn er andere geluiden hoorbaar in stallen waar het kalf bij de koe is. Een pas gekalfde koe laat typisch een laag kort ‘mmm’ geluid horen aan haar pasgeboren kalf. Er is ook variatie in koeientaal op verschillende bedrijven. 

En stilte? Stilte is bijna altijd goed. Stilte geeft aan dat het goed gaat met de koeien. In een stabiele groep koeien, vrij van stressfactoren heerst een haast serene rust welke typisch is voor koeien. 

Veehouders zijn kennisexpert op gebied van gedrag van hun koeien. Die kennen deze geluiden allemaal vast wel. Maar luisteren ze er ook voldoende naar?  

Stressgeluiden zijn vaak stijgend in frequentie (hoog) en luid. Als deze geluiden te horen zijn, dan kunnen ze ons (veehouders, adviseurs) iets vertellen. Stress is in de regel niet positief maar er zijn natuurlijk uitzonderingen. Denk aan het geloei van opwinding voordat de staldeur open gaat en de koeien de wei in mogen. Die is veelal positief. Dat vertelt de houding van de koe wel met de staart in een pluim. Maar stress heeft vaak een negatief impact, onder andere op de weerstand en wordt in mijn ogen te vaak onderschat of weg geredeneerd. Door vaker bewust meer aandacht te besteden aan koeientaal als koesignaal kunnen we meer inzicht krijgen in onderliggende oorzaken van problemen op de werkvloer. Ik ga er in ieder geval vaker bewust naar luisteren naar koeien als ik op een bedrijf kom. 

Wil u uw kennis op gebied van koeientaal ook testen? Doe de Koeientaalkwis! Surf naar Koeientaal (clariah.nl)   

Doe de Koeientaalkwis!